جلسه اول : صله رحم

از دید اسلام صله رحم واجب و قطع رحم مطلقاً حرام و از گناهان کبیره است.

(المیزان ج  ص 232 تا 7324)

معنای لغوی صله ، وصل است،  و منظور از رحم، خویشان و بستگان می باشند.

و ارحام نیز جمع رحم یا رحم ها می باشد.

سلسله مراتب ارحام عبارتند از:

1. مادر  2. پدر  3. اولاد  4. برادران  5. سالمندان

انواع صله رحم عبارتند از :  زبانی، فعلی، قلبی و مالی

و انواع ارحام عبارتند از   :   نسبی و سببی

 صله رحم برای اولاد از قبل از ازدواج شروع می شود که عبارتست از:

- مادر نجیب و بزرگوار برگزیند.

- نام نیکو برگزیند.

- کتاب خدا را به او یاد دهد.

- او را پاکیزه نگه دارد.

- به او شنا کردن یاد دهد.

- تربیت نیکو

- او را در جایگاه مناسب و نیکو قرار دهد.

- پس از بلوغ، زمینه ازدواج را فراهم کند.

حدیث قدسی :

من رحمان هستم و نام رحم را از اسم خود مشتق کرده ام، پس هر کس صله رحم کند و با بستگان خود پیوند برقرار سازد ، من او را با رحمت خود وصله خواهم کرد و هر کس قطع کند من رحمت خود را از او قطع خواهم کرد. 

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) می فرمایند : 

* چند عمل است که انسان نتیجه اش را قبل از مرگش می بیند:

1. ستم به دیگران  2. قطع رحم  3. سوگند دروغ

* سه گروه وارد بهشت نمی شوند :   1. کسانی که از رحم خود بریده اند.

2. در جامعه ای که علم باشد ولی عمل نباشد.    3.گروهی که زبانشان موافق ولی دلشان مخالف است.

* دو سال راه برو تا به پدر و مادر نیکی کنی و یکسال راه طی کن تا صله رحم انجام دهی.(بحار الانوار 74/103 )

* در دنیا صله رحم کنید اگر چه فقط با سلام باشد . (بحارالانوار 74/104 )

* کسی که با جان و مالش در پی صله رحم بر آید، خداوند متعال اجر صد شهید را به او عطا می کند . (وسائل الشیعه ج 6 ص 286 )

* پاداش صله رحم، سریعترین پاداش کار خیری است که به انسان می رسد . (الکافی ج 2 ص 160 )

* صدقه دادن به خویشاوندان ، هم صدقه است و هم صله رحم . (مسند احمد ج4 ص 17)

* بوی بهشت از مسافت یک هزار سال شنیده می شود، ولی کسی که قطع صله رحم کرده این بو را نمی شنود.

* پیرمرد در میان اهلش همچون پیامبری است در میان امتش.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

امام علی (علیه السلام) می فرمایند :

* روزگاری بر مردم آید که جز سخن چین، کسی را تحویل نگیرند و جز تبهکار، شوخ طبع و مردم دار نباشد، ولی آدم منصف را ضعیف انگارند، و صدقه را غرامت پندارند، و صله رحم را منّت دانند، و عبادت را وسیله تکبر و خود برتر بینی قرار دهند . در چنین موقعیتی کنیزکان مورد مشورت حاکمان قرار گیرند ، و کودکان امیر شوند، و کار به دست خواجگان افتد . (نهج البلاغه حکمت 98)

* صله رحم باعث پاسداری (و حفظ) نعمت ها است . (غررالحکم ص 406 ح 9314)

* نیکی به همسایگان و صله رحم جزء زکات مال محسوب می شود.

* به راستی که صله رحم از واجبات اسلام است . (غرر الحکم ح 3651 )

* صله رحم از برترین جوانمردی ها است . (غررالحکم ص 406 ح 9299 )
---------------------------------------------------------------------------------------------------

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند :

* از قطع رحم بپرهیز که آن دین را از ریشه و بن بر می کند و سبب مرگ زود رس می شود.

* ما غیر از صله رحم چیزی نمی شناسیم که بر عمر بیفزاید، تا آنجا که گاهی عمر کسی سه سال است، و وقتی که اهل صله رحم می شود، خداوند هم سی سال بر عمرش می افزاید و آنرا سی و سه سال می کند و گاهی عمر کسی سی و سه سال است و قطع رحم می کند و خداوند هم سی سال از عمر او می کاهد و عمرش را به سه سال کاهش می دهد . (کافی ج 2 ص 152 ح 17)

* حتی اگر شده با نوشاندن جرعه ای آب به خویشاوند صله رحم به جای آر و بهترین صله رحم آزار نرساندن به خویشاوند است . (الکافی 2/151/9)

* صله رحم حساب را در روز قیامت آسان می کند . (بحار الانوار ج 78 ص 210 )

* صله رحم ، خانه ها را آباد و عمر ها را طولانی می کند ، هر چند صله رحم کنندگان مردمان خوبی نباشند . (امالی طوسی ص 481 ح 18)

---------------------------------------------------------------------------------------------------

امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند :

* هیچ گامی نزد خدا محبوب تر و دوست داشتنی تر از، پرکردن صف خدا و صله رحم قطع شده ، نیست .

امام هادی (علیه السلام) می فرمایند : دیدار حضوری باعث  انبساط خاطر و باروری اندیشه می شود.

و همچنین :

* پدر مسئول سرپرستی فرزند است و از کارهای نیک و بد فرزند پاداش و عذاب می شود.

* صعصعه بن صوحان یکی از یاران امیرالمومنین (علیه السلام) میگوید: بیمار شده بودم  امیرالمومنین (علیه السلام) به عیادتم آمد و فرمود : نگاه کن ! یک وقت این عیادت کردن مرا به رخ قوم و خویش خود نکشی و به آنان فخر نفروشی . اگر قوم و خویش تو گرفتار بودند خود را بی تفاوت نشان مده، زیرا هیچکس از خویشاوندانش بی نیاز نیست . ممکن است روزی به آنان محتاج شود و اگر تو دست از یاری آنها بکشی ، فقط یک دست از ایشان دریغ داشته ای و در عوض، چندین دست از کمک به تو عقب کشیده می شود.                                                                                                                  پس اگر خویشاوندانت را بر خیر و درستی دیدی یاریشان کن، و اگر زندگی نادرستی داشتند بی تفاوت مباش و آنان را به حال خود وامگذار. بلکه سعی کن بر اساس اطاعت خدا، با خویشاوندانت همدم باشی. زیرا تا شما برپایه فرمانهای الهی با یکدیگر همکاری و همیاری می کنید و از نافرمانی خدا جلوگیری می نمایید در زندگی خود خوشبخت خواهید بود.

* امام علی علیه السلام: گاهی افراد یک فامیل هرچند که فاسد و بد کاره باشند، اجتماع خود را حفظ می کنند و با هم مهربانند و رفتاری پسندیده دارند، لذا خداوند در عوض ، نعمت های خویش را بر سر آنها می ریزد و بر رزق و روزیشان می افزاید.

و گاهی هم افراد یک خانواده هر چند پاک و بی آلایش، با هم نامهربانند و ارتباط مودت آمیز ندارند و احوال یکدیگر را نمی پرسند و خداوند هم، آنها را محروم تر می کند و نعمت هایش را از آنان می گیرد.

* صله رحم در قیامت مجسم می شود و شفاعت می کند .

* خداوند برای کسانی که با دست پر به دیدار و ملاقات خویشاوندان نزدیک می روند،اجر و ثواب یکصد شهید می دهد و برای هر قدمی که بر می دارند چهل هزار حسنه منظور می فرماید و چهل هزار از گناهانش را می آمرزد و به همین اندازه درجه و رتبه او را بالا می برد که گویا صد سال با رنج و زحمت خدا را بندگی کرده است .

* صله رحم از مرگ بد و غیر منتظره جلوگیری می کند .

* قطع صله رحم موجب کدورت، ویرانی شهر ها و آبادی ها، تهدید نسل بشر، قساوت دل، سلطه اشرار، پاشیدگی فامیل و همچنین دوری از لطف حق می شود.

* قرآن نیز در آیات فراوانی به اهمیت صله رحم پرداخته است، که به تعدادی از آنها اشاره می کنیم :
- سوره بقره آیات 83 و 177

- سوره رعد آیات 21 و 25

- سوره نحل آیه 90

- سوره محمّد (صلی الله علیه و اله) آیه 22

- سوره نساء آیه اول - سوره روم آیه 38 .

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

سوال های کاربردی :

1. اگر از خویشاوندان ما کسی است که از لحاظ دینی ، اجتماعی ، اخلاقی یا ... مورد قبول نیست. می توانیم رابطه خود را با او قطع کنیم و دیگر با او صله رحم نکنیم ؟

ج - خیر، ما اجازه قطع صله رحم را نداریم، حتی اگر طرف مقابل ابتدا اقدام به قطع صله رحم کرده باشد. ولو شده به یک احوال پرسی چند دقیقه ای باید این رابطه و صله رحم حفظ شود .   

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. اگر کسی (مثلا از خویشاوندان یا دوستان و...) به ما بگوید که دیگر نباید با فلان شخص رابطه داشته باشی، وظیفه ما چیست ؟ اگر پدر و مادرمان گفتند، چطور؟

ج - به فرض سوال اول که هیچ  تفاوتی در انجام صله رحم  برعهده ما قرار نمی گیرد . ولی اگر پدر و مادر چنین درخواستی از فرزندان خود بکنند، ما باز نباید قطع رابطه کنیم ولی باید تا حد بسیار زیادی این رابطه را کاهش بدهیم . تا حدی که نه پدر و مادرمان از ما ناراحت شوند و نه فرد مذکور .

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

لطفا نظرات، انتقادات و پیشنهاداتتون رو برای ما بنویسید، تا بتونیم با کمک شما ایراداتمون رو برطرف کنیم.